Gdy zaczynasz współżycie lub nawet już kiedy rozważasz podjęcie takiej decyzji, bardzo ważnym tematem staje się antykoncepcja. Musisz pamiętać, że skutkiem aktywności seksualnej może być nie tylko niechciana ciąża, ale także zarażenie się groźnymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Najnowsze zalecenia WHO podkreślają, że powinnaś stosować formę „podwójnego zabezpieczenia” (dual protection and dual metod use), czyli prezerwatywy oraz jednocześnie wysoce skutecznej hormonalnej metody antykoncepcji. To naprawdę dobry wybór!
W internecie możesz znaleźć masę nieprawdziwych informacji na temat zabezpieczania się. Zanim zdecydujesz się na współżycie, dobrze, abyś zgłosiła się do ginekologa w celu obalenia mitów oraz dobrania najlepszej dla Ciebie formy antykoncepcji – „szytej na Twoją miarę”. Po krótce przybliżmy Ci dostępne na rynku formy:
Dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna, polega na zażywaniu codziennie o tej samej godzinie jednej tabletki, która zawiera pochodną dwóch hormonów. Istnieją dwa schematy dawkowania 21 aktywnych tabletek i 7 placebo (nie zawierających hormonów) oraz 24+4 (4 placebo). Podczas przyjmowania tabletek placebo, wystąpi krwawienie z odstawienia. Warunkiem stosowania tego rodzaju zabezpieczenia jest wystąpienie pierwszej miesiączki.
Jakie są zalety takiej antykoncepcji?
Przede wszystkim jeśli będziesz przyjmować ją rzetelnie według zaleceń lekarza, nadrzędnym skutkiem jest uniknięcie niechcianej ciąży. Dobrze dobrana tabletka sprawi, że Twoje cykle miesiączkowe staną się regularne, mniej obfite, a także mniej bolesne. Poprawi się również Twoja cera. To tak zwane korzyści pozaantykoncepcyjne metody, które sprawią, że będziesz zadowolona z użytkowania. Niestety, czasem zdarza się, że antykoncepcja może być źle dobrana, dlatego po upływie 1-3 miesięcy, zgłoś się na wizytę kontrolną.
Jeśli zauważysz, że zapominasz o przyjęciu tabletki lub odbywa się to z dużym opóźnieniem czasowym, należy rozważyć opcje, o których trzeba rzadziej pamiętać np. plastry czy krążki dopochwowe, będące tzw. antykoncepcją niecodzienną. Jak one działają? Podobnie jak tabletki hamują owulację, więc jesteś chroniona przed ciążą, ale ich główną zaletą jest niższe stężenie hormonów we krwi. Plaster wymieniasz raz na tydzień, naklejając go w okolicach pośladków, podbrzusza czy też na górnej części ręki, za każdym razem zmieniając miejsce. Krążek natomiast aplikujesz dopochwowo i wyjmujesz go po 21 dniach, aby wystąpiło krwawienie miesiączkowe. Po 7 dniach, aplikujesz nowy krążek. Metody te wykazują wyższą skuteczność działania i mniejszą liczbę działań niepożądanych takich jak np.
- wzrost masy ciała,
- czy nudności (w odniesieniu do tradycyjnych tabletek dwuskładnikowych).
Jeśli z przyczyn medycznych nie możesz stosować antykoncepcji zawierającej pochodną estrogenów i progestagenów najlepszym rozwiązaniem będzie antykoncepcja zawierająca same progestageny. Na rynku obecnie mamy trzy różne formy. Zaczniemy od omówienia najbardziej popularnej, czyli w formie tabletek. Jeśli masz:
- migreny,
- choroby serca,
- anemię sierpowatą,
- cukrzycę,
- hiperlipidemię,
- toczeń rumieniowaty układowy,
spokojnie może zostać u Ciebie zastosowana właśnie ta opcja.
Polega na rozpoczęciu stosowania w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego, z dodatkowym 7-dniowym zabezpieczeniem w pierwszym cyklu, przez 28 dni jednej tabletki o stałej porze. Powyższa metoda antykoncepcyjna może powodować działania niepożądane (np. nieregularne plamienia z macicy, częstsze występowanie torbieli czynnościowych jajnika) oraz wymaga rygorystycznych zasad przyjmowania leku (codziennie o tej samej porze w sposób ciągły), co może w wybranych sytuacjach stwarzać konieczność zastosowania dodatkowego zabezpieczenia w celu uzyskania skuteczności antykoncepcyjnej. Jeśli przebyłaś żylną chorobę zakrzepowo-zatorową lub dalej na nią chorujesz (a to bardzo rzadkie u młodych osób), nie możesz jej przyjmować. Kategorycznie zakazana jest również u osób z rakiem piersi, aktywną postacią wirusowego zapalenia wątroby lub marskością wątroby.
Innym rozwiązaniem obecnie dostępnym na rynku jest implant antykoncepcyjny. Jest zakładany pod skórę, powyżej łokcia, w rękę niedominującą. To metoda antykoncepcji zakładana jest raz na 3 lata w gabinecie lekarza ginekologa, a hormony są wydzielane w sposób pulsacyjny. Nie musisz zatem przez cały ten czas zaprzątać sobie głowy czy jesteś chroniona – tak, antykoncepcja działa i jest niezwykle skuteczna!
Do bezwzględnych przeciwwskazań do stosowania tej metody należy:
- aktywna żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,
- krwawienia z dróg rodnych o niewyjaśnionej etiologii,
- ostre choroby wątroby,
- niezłośliwe lub złośliwe guzy wątroby
- rak sutka,
- otyłość.
Głównym skutkiem ubocznym mogą być nieregularne plamienia międzycykliczne lub całkowity brak miesiączki.
Innym rozwiązaniem antykoncepcyjnym są hormonalne systemy wewnątrzmaciczne o mniejszych niż stosowane u starszych kobiet rozmiarach, przygotowane specjalnie dla nieródek, w tym i nastolatek. Są one skuteczne, bezpieczne i jeśli rozpoczęłaś już współżycie taka metoda może być u Ciebie zastosowana.
Pozostał nam do omówienia metalowy antykoncepcyjny system wewnątrzmaciczny, potocznie nazywany spiralą. Metoda ta nie jest zwykle zalecana u młodych dziewcząt jako pierwszy wybór, może być jednak stosowana w niektórych przypadkach. Spirala zakładana jest do jamy macicy, w zależności od modelu zwykle na 3-5 lat.
Pewnie słyszałaś o naturalnych metodach planowania rodziny, takich jak kalendarzyk partnerski, jednak nie są one zalecane w Twojej grupie wiekowej, przez brak ustabilizowania cyklu miesiączkowego, a także wątpliwą skuteczność, co może skutkować niechcianą ciążą.
A co z prezerwatywami? Są najłatwiej dostępną formą antykoncepcji na rynku, jednak cechują się nie wystarczającą skutecznością. Ich główną zaletą jest ochrona przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową (zakażenia wirusowe, w tym wirus HIV, bakteryjne, Chlamydia) oraz stanem zapalnym narządów miednicy mniejszej. Dlatego właśnie powinnaś je stosować równocześnie z metodą hormonalną, aby ustrzec się przed chorobami wenerycznymi.